ប្រវិត្តកំណាព្យខ្មែរ || The Historical of Khmer Poem

 

+ កំណាព្យដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ ( បទមិនទាន់បំបែក ) កកើតឡើង ៣ ដំណាក់កាល និងមាន ១៤បទ :
- សម័យមុនអង្គរ មាន ២បទ:
• បទពាក្យ ៤
• បទបថ្យាវដ្ត
- សម័យអង្គរ មាន ៥បទ:
• បទកាកគតិ
• បទព្រហ្មគិតិ
• បទពំនោល
• បទភុជង្គលីលា ( ដំណើរនាគ )
• បទបន្ទោលកាក
- សម័យក្រោយអង្គរ មាន៧ បទ:
• បទពាក្យ ៦ ( ឧដុង្គ / លង្វែក )
• បទពាក្យ ៧
• បទពាក្យ ៨
• បទពាក្យ ៩
• បទពាក្យ ១០
• បទពាក្យ ១១
• បទពាក្យ ១២ ( ៦បទខាងលើនេះ កើតឡើងក្នុងសម័យ ចតុមុខ )
+ កំណាព្យខ្មែរមានសរុប ចំនួន ៧៦ បទ
+ ៧៤បទនៃកំណាព្យខ្មែរទាំង ៧៦បានស្រាវជ្រាវឃើញ និងបាត់ ២បទទៀតគឺ បទ មាន់ទឹកបណ្តើរកូន និងបទ ទន្សាយទីសទៀស ៕

+ The basics of Khmer poem ( which not yet isolated ) had three times of evolution and had 14 verses :
- Pre-Angkor era had 2 verses :
• Bot Peak Boun ( 4 syllables poem )
• Bot Pathya Wat
- Angkor era had 5 verses :
• Bot Kakiti
• Bot Brama Kith
• Bot Pom Noul
• Bot Puchung Lilea ( the Flying of Naga)
• Bot Bonyoul Kak
- Late Angkor era had 7 verses:
• Bot peak Prum mouy ( 6 syllables ) Udong / Longvek era
• Bot peak Prum Pi ( 7 syllables)
• Bot peak Prum Bey ( 8 syllables)
• Bot peak Prum Boun ( 9 syllables)
• Bot peak Dob ( 10 syllables)
• Bot peak Dob Mouy ( 11 syllables)
• Bot peak Dob Pi ( 12 syllables) these 6 verses above was in Chaktumok era.
+ The Khmer poem had 76 verses , but only 2 verses of them that we did not have their rhymes were
1. Bot Moun Tuek Bonder Koun ( The Moorhen escorted its chicks )
2. Bot Tongsay Tis Teay ( Tis Teay Rabbit).

ប្រភពលោកគ្រូសាស្រ្តាចារ្យ : Ven Son